Agnese Visconti Gonzaga (1363-1391) era una dei diciassette figli di Bernabò Visconti, potente Signore di Milano, e di Beatrice della Scala. Il matrimonio fra Agnese e Francesco Gonzaga di Mantova fu combinato quando lei aveva appena dodici anni e lui quattordici, ma gli sposini aspettarono due anni per mettere al mondo la loro unica figlia, Alda.  Francesco, che aveva grandi aspirazioni di potere, voleva assolutamente un figlio maschio che non riuscì ad avere dalla sua giovane moglie, per cui organizzò un piano per liberarsi di Agnese per poi sposare un’altra donna.  Fece in modo che il suo cavaliere più bello e valoroso, Antonio da Scandiano, stesse più vicino alla giovane donna con il ruolo, si direbbe oggi, di “bodyguard” nei periodi in cui lui si assentava per lunghi periodi. La vera intenzione era quella di creare le condizioni per un adulterio e poter condannare a morte, per questo, la moglie.  La storia del dramma si maturò, dunque, in massima parte tra le stanze del Castello di San Giorgio a Mantova in un  lasso di tempo durante il quale Francesco si assentò per andare in Francia.

Dopo tanti anni di ricerche gli storici non sono tutti d’accordo nel capire quel che effettivamente accadde tra Antonio e Agnese. Per molti Agnese rimase moglie fedele e Antonio servo leale al padrone. Fu, secondo questi ricercatori, una congiura abilmente architettata da Francesco, con la complicità delle dame di palazzo, a far sì che ci fosse una tresca amorosa. E con la ulteriore complicità di giudici compiacenti la povera Agnese e il suo presunto amante furono condannati a morte.  L’esecuzione avvenne il 7 febbraio 1301 nel cortile del palazzo.

Per altri le cose andarono diversamente. Antonio era un bellissimo giovane, non solo valoroso, ma anche sensibile, buono e generoso.  E lei non era certamente una donna felice.  Inoltre era consapevole che il marito stava tramando qualcosa quindi è probabile che qualcosa ci sia stato, almeno quel tanto da alimentare pettegolezzi per causare uno scandalo.

Guido Parisi

Agnese Visconti Gonzaga (1363-1391) była jednym z siedemnaściorga dzieci Bernabò Visconti, potężnego władcy Mediolanu i Beatrice della Scala. Małżeństwo między Agnese i Francesco Gonzagą z Mantui zostało zaaranżowane, gdy miała ona zaledwie dwanaście lat, a on czternaście, ale nowożeńcy czekali dwa lata na narodziny swojej jedynej córki Aldy. Francesco, który miał wielkie aspiracje do władzy, bezwzględnie chciał mieć syna, którego nie mógł mieć ze swoją żoną, zorganizował zatem plan pozbycia się Agnese, a następnie poślubienia innej kobiety. Postanowił, że w czasie jego dłuższych nieobecności w domu, będzie towarzyszyć młodej kobiecie, jak można by powiedzieć dziś, w roli “ochroniarza”, jego najprzystojniejszy i najodważniejszy rycerz, Antonio da Scandiano. Jednak prawdziwym zamiarem było stworzenie warunków do cudzołóstwa i skazanie za to  żony na śmierć. Historia dramatu dojrzewała w komnatach Zamku San Giorgio w Mantui, w czasie długich nieobecności Francesco z powodu wyjazdu do Francji.

Po wielu latach badań, nie wszyscy historycy są zgodni co do tego, co faktycznie wydarzyło się między Antonio i Agnese. Dla wielu Agnese pozostała wierną żoną, a Antonio lojalnym sługą swojego pana. Według tych badaczy był to sprytny spisek zaplanowany przez Francesco, przy współudziale dam dworu, aby doszło do romansu. A przy dodatkowym współudziale sędziów, biedna Agnese i jej rzekomy kochanek zostali skazani na śmierć. Egzekucja odbyła się na dziedzińcu pałacu, 7 lutego 1301 r.

Dla innych sprawy potoczyły się inaczej. Antonio był przystojnym młodzieńcem, nie tylko walecznym, ale także wrażliwym, dobrym i hojnym. A ona z pewnością nie była szczęśliwą kobietą. Miała także świadomość, że jej mąż coś knuje, w związku z tym coś mogło się wydarzyć miedzy nimi, przynajmniej tyle, aby podsycić plotki, by wywołać skandal.

Magdalena Ryder